Wat is een totaalruptuur? Oorzaken, gradaties en uitleg
Een totaalruptuur. Ook wel OASIS (obstetric anal sphincter injury), zoals het medisch heet.
Niet het soort geboorteverhaal dat je op kraamvisite luchtig deelt bij de beschuit met muisjes. En helaas is het meer dan alleen ‘een flinke scheur’. Grote kans dat jij al snel merkte: je herstel is anders. Pijnlijker. Langzamer. Onzeker.
In deze blog leg ik je helder uit wat een totaalruptuur precies is, hoe het ontstaat, welke gradaties er zijn, en waarom dit iets anders is dan een oppervlakkige scheur.
Ik deel inzichten uit het nieuwste medische standaardwerk over OASIS, praktische tips vanuit mijn ervaring als bekkenfysiotherapeut én een dosis geruststelling. Want ja, herstel kost tijd — maar je kunt zóveel doen om klachten te voorkomen of verminderen.
💜 Voor elke vrouw die denkt: “Waarom heeft niemand me dit verteld?” — deze is voor jou.
Wat is een totaalruptuur precies?
Een totaalruptuur is een diepe scheur die kan ontstaan tijdens een vaginale bevalling.
Hierbij scheuren niet alleen het perineum en de vaginawand, maar ook (een deel van) de anale kringspier mee. In ernstige gevallen loopt de scheur zelfs door tot in het slijmvlies van de endeldarm.
De schade is dus aanzienlijk groter dan bij een oppervlakkige scheur of een knip. Logisch dus, dat herstel en begeleiding extra aandacht verdienen.
De verschillende gradaties van rupturen
- Graad 1: Alleen huid of vaginawand
- Graad 2: Tot in perineum, spiervezels bekkenbodem ingescheurd (maar kringspier intact)
- Totaalruptuur: Graad 3a: Minder dan 50% van de externe kringspier gescheurd
- Totaalruptuur: Graad 3b: Meer dan 50% van de externe kringspier gescheurd
- Totaalruptuur: Graad 3c: Zowel de externe als interne kringspier gescheurd
- Totaalruptuur: Graad 4: De scheur loopt door tot in het slijmvlies van de endeldarm (dus: darmwand open)
🟣 Als jij een totaalruptuur hebt gehad, ben je vrijwel altijd op de operatiekamer gehecht door een gynaecoloog. Meerdere spierlagen worden dan onder verdoving nauwkeurig gesloten.
Hoe ontstaat een totaalruptuur?
Tijdens de zwangerschap verandert je lichaam op allerlei manieren. Je bekken wordt soepeler, het hoofdje van je baby past zich aan, en je bekkenbodem?
Die fascinerende ‘superspier’ kan tot wel 245% oprekken.
De natuur heeft het slim bedacht om moeder en baby veilig door de bevalling te helpen. Maar toch ontstaat bij ongeveer 2% van de vaginale bevallingen een totaalruptuur. Meestal in de laatste fase, wanneer het hoofdje of de schouders geboren worden.
De bekkenbodem staat dan onder enorme spanning. Als de druk te groot is, of het rekvermogen niet toereikend, kan er schade optreden — van kleine scheurtjes tot, helaas, een totaalruptuur. De anale kringspier ligt namelijk vlak achter het perineum en is in sommige gevallen niet bestand tegen de snelheid of kracht van de geboorte.
Factoren die het risico vergroten
Een totaalruptuur ontstaat meestal door een combinatie van factoren, zoals:
- Een grote baby (>4000g) of snel indalend hoofdje
- Een vacüum- of tangverlossing
- Schouderdystocie
- Lang persen
- Stuitligging
- Een eerste bevalling
- Een snelle uitdrijving
- Een eerdere totaalruptuur
- Een stug perineum
In sommige gevallen wordt — als er bijvoorbeeld foetale nood is — een knip gezet om erger (zoals een totaalruptuur) te voorkómen. Toch kan zelfs een knip soms doorscheuren tot in de kringspier.
Hieronder zie je wat een enorme rek door het hoofdje (de blauwe bal) er plaatsvindt in de bekkenbodem (de roze lijnen) tijdens de bevalling.
Biomechanics Research Laboratory University Michigan 2003
Hoe wordt een totaalruptuur gehecht?
Na de bevalling word je meestal op de OK gehecht onder verdoving. door een gynaecoloog. Er wordt gewerkt met oplosbare hechtingen, en de kringspier wordt met uiterste precisie gesloten. Via een rectaal onderzoek wordt gecontroleerd of alles goed is gehecht.
Na de operatie krijg je:
- Antibiotica om infectie te voorkomen
- Laxeermiddelen om de ontlasting zacht te houden
- Instructies over hygiëne, rust en pijnstilling
Je blijft meestal een nacht in het ziekenhuis ter observatie.
Tot slot
Als je dit leest, zit je er waarschijnlijk middenin. Weet dan: je bent niet alleen. Dit is heftig — ja — maar jouw lichaam is ook krachtig, en met de juiste kennis en begeleiding kun je weer herstellen.
👉 In deel 2 lees je precies hoe dat herstel eruitziet — van dag 1 tot maand 12:
📚 Herstel na een totaalruptuur: fasen, litteken, bekkenbodem & controle terugkrijgen >>>