De bevalling

Nadat je kindje ongeveer 40 weken veilig in je buik heeft kunnen groeien tot mini-mensje, kwam de eindsprint in de vorm van de bevalling ‘nog even’…. Een nogal hinderlijke kramp in je rug en buik en Weeën - Weeën en WEEÊNn! En misschien wel een kreet als: "Dit ga ik nooit meer doen!" of "Ik wil een keizersnede!". En toen werd jij mama van een klein wondertje! 

De bekkenbodem tijdens de bevalling

Nu vraag je je misschien af: hoe kan dat eigenlijk, zo'n bevalling? Past het eigenlijk wel? Het schedeltje van het kindje lijkt eigenlijk net iets te groot voor de bekkenuitgang. Maar de natuur is slim en heeft dit goed bedacht: je bekken werd tijdens de zwangerschap soepeler en tijdens een goed verlopende bevalling pasten zowel het schedeltje van je kindje als jouw bekken zich aan elkaar aan. En je bekkenbodem? Die superspier en haar bind- en steunweefsels heeft zich gedurende de zwangerschap ook flink aangepast en deze kan tijdens de bevalling tot wel 25% tot 245% rekken. Verbazingwekkend!

Maar dit alles stelt je bekkenbodem wel voor een enorme uitdaging. Deze spier is in eerste instantie bedoeld om je continent te houden en je organen te ondersteunen, daar wordt nu een heel kindje doorheen geboren. Gedurende de bevalling, en vooral tijdens de laatste deel van de persfase, staat er (langdurig) veel druk en rek op de bekkenbodem. Het is dan ook niet gek dat er soms schade optreedt (een scheur) ook wel een ruptuur genoemd),waaronder kleine scheurtjes in de bekkenbodemspier en het steunweefsel, en mogelijk wat overrekte zenuwtjes.

Hieronder zie je wat een enorme rek door het hoofdje (de blauwe bal) er plaatsvindt in de bekkenbodem (de roze lijnen) tijdens de bevalling. Niet gek dat er soms wat schade optreedt... 🤔

Biomechanics Research Laboratory University Michigan 2003

Misschien heb je tijdens de bevalling wel meegekeken met een spiegeltje, en dacht je WAAAT is daar onder aan de gang?? Yes yes, dat was dus je bekkenbodem die héél mooi aan het meerekken was om het hoofdje van je kindje.

Klachten van de bekkenbodem door de bevalling

Schade aan de bekkenbodemspieren kunnen tot klachten leiden: urineverlies, moeite met het uitstellen van de ontlasting, ongewenst verlies van windjes, een zwaar gevoel ervaren in de vagina of een pijnlijk litteken.

Net na de bevalling...

• kan het zo zijn dat je bekkenbodem na de bevalling tijdelijk anders voelt.
• kun je tijdelijk geen controle hebt over de plas, windjes of ontlasting. Je voelt ze misschien helemaal niet aankomen!
• hebben sommige vrouwen tijdelijk last van vaginale windjes, wat een ‘ploppend’ geluid kan geven.
• kun je last krijgen van vaginale scheetjes, Uhu, ja die bestaan dus! Hebben we dat taboe-onderwerp meteen maar even gehad… Schouderstand met yoga in een stille zaal, kan dan wat gênant zijn dan…

Je hebt meer kans op schade aan je bekkenbodemspieren als...

Wanneer er bij jou sprake is van 2 of meer van onderstaande dingen, is het verstandig om contact op te nemen met een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor een check 6 weken na je bevalling.

De kans neemt met name toe wanneer sprake was van:

• een totaalruptuur (sowieso naar de bekkenfysiotherapeut)
• uitdrijvingsfase van > 1 uur
• kindsgewicht > 4000 gram

Maar ook bij:

• op hogere leeftijd bevallen
• meer dan 3 bevallingen
• overgewicht vóór de zwangerschap en/of na de bevalling
• urine-incontinentie tijdens en/of na de zwangerschap (lees hier over het trainen van je bekkenbodem tijdens je zwangerschap)
• het voelen en/of zien van een vaginale uitstulping (‘balgevoel’) tijdens de zwangerschap
• een moeder met een verzakking
• zwaar lichamelijk werk
• verlies van windjes of ontlasting tijdens de zwangerschap
• een knip
• zwakte van de bekkenbodem (deels aangeboren, of veroorzaakt of verergerd door zwangerschap en/of vaginale bevalling)
• een voorgeschiedenis van lage rugklachten, bekkengordelpijn, trauma van het benig bekken

De beste behandeling bij bekkenbodemproblemen blijft de persoonlijke begeleiding bij een bekkenfysiotherapeut. Uiteraard kun je dit programma er heel goed naast volgen!

Vergelijk een bevalling dus echt met het kneuzen van een enkel. Een enkel is na een verzwikking ook gezwollen en pijnlijk, en heeft rust nodig. Iedereen zal je dan advies geven om je enkel te koelen, te ontlasten (misschien wel met krukken lopen), hoog te houden.

"Maar met een bekken(bodem) die net bevallen is, wil jij 3 dagen later alweer de was mee in de wasmachine gaan stoppen en even mee boodschappen gaan doen… Alsof-er-niks-gebeurd-is-en-jij-je-zo-goed-voelt...Think again!"

📚 Lees hier: Hoe herstel je na een knip of scheur tijdens de bevalling? >>>

Wanneer extra hulp voor je bekkenbodem inschakelen?

Als bekkenfysiotherapeut vind ik dat er nog te weinig aandacht uit gaat naar het herstel van de moeder na een bevalling. Ook de vrouwen zelf gunnen zich na de bevalling vaak niet genoeg rust en tijd. Dit komt denk ik mede door het ‘niet weten’. Maar ook vergoeden zorgverzekeraars bijvoorbeeld geen preventieve zorg.

Gelukkig heeft je lijf een ontzettend goed herstellend vermogen! Alleen is het wel handig om te weten waar je tijdens je herstel allemaal rekening mee kunt houden. Als je dat weet, kun je met de juiste oefeningen (en het niet doen van niet-helpende oefeningen/activiteiten... 😑) je zelfherstellende vermogen goed ondersteunen!

⚡️ Bevallen&Door bied je een verantwoord en onderbouw online herstelprogramma en dan ben je wél bezig met preventie! >>> Welk programma is voor jou geschikt? ⚡

In de programma's leer je precies welke oefeningen goed en minder goed voor je zijn, herstel je op een verantwoorde manier om straks weer een fitte en sterke moeder te zijn!

👩🏻‍⚕️ 🧑🏻‍⚕️ Deze tekstis medisch gereviewd door gynaecologen dr. L. Bullens en dr. MH van der Gaast.