SAMENVATTING – Deze blog gaat over stress urine-incontinentie ook wel inspanningsincontinentie genoemd. Het is het soort verlies dat je bijvoorbeeld hebt tijdens hoesten, niezen of springen. Normaal gesproken is de druk in de plasbuis hoger dan die in de blaas: als dat zo is verlies je tijdens een drukverhoging in de buik géén urine. Een bevalling kan de afsluitfunctie van de blaas verzwakken en beschadigen. Daarnaast lees je over de rol en de functie van de bekkenbodemspieren bij urineverlies.
Verschillende soorten urineverlies
Er zijn verschillende vormen van urine-incontinentie.
- Inspannings- of stress urine-incontinentie. Hierbij staat ‘stress’ niet voor psychische stress (die je wel van urineverlies kunt krijgen… 😏) maar is Engels voor ‘druk’. Het is het soort verlies dat je hebt tijdens lichamelijke beweging zoals opstaan of rennen of tijdens buikdrukverhogingen zoals met hoesten, niezen of lachen. Je verliest urine zonder dat je aandrang voelt.
👉🏻 In deze blog bespreek ik deze vorm van urineverlies. - Aandrangincontinentie. Hierbij ervaar je een plotseling en niet te onderdrukken aandrang om te plassen waarbij je urine verliest. Je plast vaak en meestal kleine hoeveelheden. Dit kan komen door een overactieve blaas. Een verzwakt ‘afsluitsysteem’ kan hier een rol spelen maar ook andere oorzaken kunnen dit blaasprobleem veroorzaken.
- Gemengde incontinentie. Wanneer je zowel inspannings- als aandrangincontinentie ervaart. Deze vorm komt veel voor bij ouderen.
Vroeger ging het gewoon goed
Even in het kort: hoe blijven we eigenlijk continent?
De blaas bestaat uit glad spierweefsel, dit is spierweefsel waarover we geen bewuste controle hebben, net zoals het spierweefsel van het hart (die klopt de hele dag vanzelf). Terwijl er urine in de blaas stroomt vanuit de nieren, rekt de blaaswand mee, vergelijkbaar met een waterballon die wordt gevuld.
De sluiting van de plasbuis die onderaan de blaas zit, gebeurt door verschillende soorten spieren: de interne kringspier (deze bestaat ook uit glad spierweefsel – deze afsluiting gebeurt dus automatisch) maar ook door de externe kringspier (dwarsgestreept spierweefsel, in dit geval de bekkenbodemspier). Spieren die bestaan uit dwarsgestreept spierweefsel, kunnen we bewust aanspannen, bijvoorbeeld zoals de spieren van onze handen waar we een vuist mee kunnen maken. Maar dus ook bekkenbodemspieren bestaan uit dit type spiervezel.
Naast deze verschillende spieren wordt je plasbuis ondersteund door bindweefsel en een aantal bandjes (ligamenten). Net zoals je enkelbanden je enkel stabiel houden, ondersteunen deze bandjes je plasbuis.
En als laatste zorgt een netwerk van bloedvaten in het slijmvlies van de plasbuis voor een waterdichte afsluiting van de plasbuis.
Een hogere druk in de plasbuis dan in de blaas
Normaal gesproken is de druk in de plasbuis hoger dan die in de blaas, en daardoor verlies je geen urine tijdens een drukverhoging in de buik.
Bekkenbodemspieren zijn dus spieren die onder jouw ‘vrijwillige controle’ staan (SPOILER: deze kun je dus ook trainen!). Met deze spieren kun je je plasbuis heel bewust (extra) afsluiten en dus je plas ophouden of urineverlies voorkomen.
Automatische functie van de bekkenbodemspieren
Wat ben ik blij dat ons lichaam zo ontzettend ingenieus werkt!
Wanneer er een plotselinge drukverhoging in je buik optreedt (zoals bij hoesten) leidt dit meestal tot 2 dingen:
- Een reflexmatige bekkenbodemspieraanspanning (dus volautomatisch 👌🏻); het guarding reflex.
- Een automatische activering van de bekkenbodemspieren als onderdeel van een complex spieractivatiepatroon.
👀 MAAR! Dit spieractivatiepatroon wordt alleen gezien bij vrouwen zónder urineverlies.
Hoeveel vrouwen hebben last van urineverlies
Het is lastig om te zeggen hoeveel vrouwen er precies last hebben van incontinentie. Want, praat jíj er graag over..?
Onderzoeken geven cijfers aan dat inspanningsincontinentie voorkomt bij ongeveer 37% tot 42% van de vrouwen (van alle leeftijden).
En als je kijkt naar het eerste jaar na een bevalling heeft gemiddeld 57,1% van de jonge moeders deze klachten!
Jij bent dus echt niet de enige! Maar we praten er zó weinig over, dus we denken dat we de enige zijn!
En ook geen toffe cijfers: maar 25% van deze vrouwen zocht hulp voor haar klachten…
Hoe komt het dat je urine verliest
Heel simpel dus: wanneer de druk in de blaas hoger is dan de druk in de plasbuis. Dus wanneer de plasbuis niet goed afgesloten kan worden, verlies je urine.
Inspanningsincontinentie kan o.a. ontstaan door:
- anatomische veranderingen van de bekkenbodem, het bindweefsel, de zenuwen en de bandjes die plasbuis afsluiten en de blaas en de andere organen in het bekken ondersteunen
- een bevalling waarbij je schade oploopt aan de weefsels die je normaal continent houden
- zwakke bekkenbodemspieren (of juist te gespannen bekkenbodemspieren!)
- leeftijd (toename na de overgang)
- hormonale veranderingen (zwangerschap en overgang)
- chronisch hoesten
- wanneer je een zware sport doet en je bekkenbodem het niet aankan
- genetische factoren
- overige factoren zoals: aangeboren afwijkingen, neurologische aandoeningen, bestraling
"Wanneer de sluitspieren en de ondersteuning van de bekkenorganen verzwakken niet niet meer doen wat ze deden, ligt het krijgen van stress urine-incontinentie en een verzakking op de loer."
Urineverlies ontstaan sinds de bevalling
Een bevalling zorgt voor enorme druk op de structuren van en rondom je bekkenbodem. De kracht en het gevoel van het goed kunnen aanspannen van de bekkenbodemspieren is na een bevalling behoorlijk afgenomen en daardoor komt de eerste weken na de bevalling urineverlies heel frequent voor.
Hilde et al. deed onderzoek bij 277 moeders die 6-8 geleden voor het eerste bevallen waren en hieruit bleek dit ook. Bij hen was:
- de ‘rustdruk’ in de vagina verminderd met 29%
- de kracht van de bekkenbodem verminderd met 54%
- het uithoudingsvermogen verminderd met 53%
Dit onderzoek liet ook duidelijk zien dat vrouwen die continent waren, significant meer kracht en uithoudingsvermogen van hun bekkenbodemspieren hadden dan moeders die incontinent waren. Deze vrouwen werden na dit onderzoek nog eens getest toen ze 12 maanden na hun bevalling zaten: hierbij lieten ze allemaal nog steeds een afname op alle 3 de punten van de meting zien.
Wat leuk is om te benoemen: ook al heb je een scheur of knip opgelopen, dus letterlijke schade aan je bekkenbodem(spieren), de meeste vrouwen zijn nog steeds in staat om hun bekkenbodem correct aan te spannen. Dus je kunt prima starten met bekkenbodemtraining!
Conclusie
Zwangerschappen en bevallingen, chronisch hoesten, obstipatie, overgewicht, roken leeftijd of extreme zware gewichten liften kunnen de oorzaak zijn van stress urine-incontinentie. Maar, ook erfelijkheid kan een rol spelen.
Poeh, taai artikeltje dit? 😅 Maar je weet nu wel waarom je eerder WEL continent was en waardoor je het mogelijk nu NIET meer bent.
📚 In de volgende blog lees je een compleet stappenplan voor bekkenbodemtraining! >>>
