“Met niezen plas ik gewoon in m’n broek!” – Urineverlies na de bevalling

Urineverlies bij hoesten, niezen, lachen, springen of rennen? Grote kans dat het stress- incontinentie is ook wel inspanningsincontinentie genoemd. In deze blog leg ik je uit hoe continentiemechanismen werken, waarom dit na een bevalling zó vaak voorkomt, en wat je nu al kunt doen — met een duidelijke doorverwijzing naar een stappenplan bekkenbodemtraining.

Wat is stress-incontinentie?

Stress-incontinentie = urineverlies bij een drukverhoging in de buik (hoesten, niezen, springen, rennen) zonder dat je aandrang voelt. Hierbij staat ‘stress’ dus niet voor psychische stress (die je wel van urineverlies kunt krijgen… 😏) maar is Engels voor ‘druk’. 👉🏻 In deze blog bespreek ik deze vorm van urineverlies.

Verschil met andere vormen

• Aandrangincontinentie - Plotselinge, niet te onderdrukken aandrang met urineverlies. Je plast vaak en meestal kleine hoeveelheden. Dit kan komen door een overactieve blaas. Een verzwakt ‘afsluitsysteem’ kan hier een rol spelen maar ook andere oorzaken kunnen dit blaasprobleem veroorzaken.
• Gemengde incontinentie - Combinatie van stress- en aandrangincontinentie. Deze vorm komt veel voor bij ouderen.

Hoe blijf je continent? (het mechanisme)

De blaas bestaat uit glad spierweefsel, dit is spierweefsel waarover we geen bewuste controle hebben, net zoals het spierweefsel van het hart (die klopt de hele dag vanzelf). Terwijl er urine in de blaas stroomt vanuit de nieren, rekt de blaaswand mee, vergelijkbaar met een waterballon die wordt gevuld.

De sluiting van de plasbuis berust op:

• De interne kringspier (deze bestaat ook uit glad spierweefsel) – deze afsluiting is continue en gebeurt automatisch
• de externe kringspier (deze bestaat uit dwarsgestreept spierweefsel, in dit geval de bekkenbodemspieren). Spieren die bestaan uit dwarsgestreept spierweefsel, kunnen we bewust aanspannen, bijvoorbeeld zoals de spieren van onze handen waar we een vuist mee kunnen maken. Maar dus ook bekkenbodemspieren bestaan uit dit type spiervezel en kun je dus bewust aanspannen (aanspannen om je plas bewust tegen te houden).
• Ondersteuning van je plasbuis door bindweefsel en een aantal bandjes (ligamenten). Net zoals je enkelbanden je enkel stabiel houden, ondersteunen deze bandjes je plasbuis.
• Een netwerk van bloedvaten in het slijmvlies van de plasbuis voor een waterdichte afsluiting van de plasbuis.

Een hogere druk in de plasbuis dan in de blaas = droog

Normaal gesproken is de druk in de plasbuis hoger dan die in de blaas, en daardoor verlies je geen urine tijdens een drukverhoging in de buik.

➡️ Bekkenbodemspieren zijn spieren die onder jouw ‘vrijwillige controle’ staan (SPOILER: deze kun je dus ook trainen!). Met deze spieren kun je je plasbuis heel bewust (extra) afsluiten en dus je plas ophouden of urineverlies voorkomen.

Automatische functie van de bekkenbodemspieren

Wat ben ik blij dat ons lichaam zo ontzettend ingenieus werkt! 

Als er plotselinge een drukverhoging in je buik optreedt (bijv. een nies), gebeuren er meestal twee dingen:

1. Een reflexmatige aanspanning van de bekkenbodem (dus volautomatisch 👌🏻); het guarding reflex.
2. Een automatische activering van de bekkenbodemspieren als onderdeel van een complex spieractivatiepatroon.

 👀 MAAR: Dit spieractivatiepatroon zien we vooral bij vrouwen zónder urineverlies.

Hoeveel vrouwen hebben last van urineverlies?

Het is lastig om te zeggen hoeveel vrouwen er precies last hebben van incontinentie. Want, praat jíj er graag over..?

Onderzoeken geven cijfers aan dat inspanningsincontinentie voorkomt bij ongeveer 37% tot 42% van de vrouwen (van alle leeftijden). En als je kijkt naar het eerste jaar na een bevalling heeft gemiddeld 57,1% van de jonge moeders deze klachten! 

Jij bent dus echt niet de enige! Maar we praten er zó weinig over, dus we denken dat we de enige zijn! 

En ook geen toffe cijfers: maar 25% van deze vrouwen zocht hulp voor haar klachten…

Hoe komt het dat je urine verliest?

Heel simpel: wanneer de druk in de blaas hoger is dan de druk in de plasbuis. Dan sluit de plasbuis niet goed af en verlies je urine. 

Inspanningsincontinentie kan o.a. ontstaan door:

• Anatomische veranderingen van de bekkenbodem, het bindweefsel, de zenuwen en de bandjes die plasbuis afsluiten en de blaas en de andere organen in het bekken ondersteunen
• Een bevalling waarbij je schade oploopt aan de weefsels die je continent houden
• Zwakke of juist te gespannen bekkenbodemspieren
• Leeftijd (toename na de overgang) en hormonale veranderingen (zwangerschap en overgang)
• Chronisch hoesten
• Sporten met hoge impact/buikdruk die je bekkenbodem (nog) niet aankan
• Genetische factoren
• Overige factoren zoals: aangeboren afwijkingen, neurologische aandoeningen, bestraling

Wanneer de sluitspieren en de ondersteuning van de bekkenorganen verzwakken niet niet meer doen wat ze deden, ligt het krijgen van stress urine-incontinentie en een verzakking op de loer.

Waarom komt urineverlies zo vaak voor na een bevalling?

Een bevalling geeft enorme druk en rek op de weefsels van en rondom je bekkenbodem. In de eerste weken postpartum zijn de kracht en het gevoel van het goed kunnen aanspannen behoorlijk afgenomen; urineverlies komt daardoor heel frequent voor. 

Hilde et al. deden onderzoek bij 277 moeders die 6-8 geleden voor het eerste bevallen waren en hieruit bleek dat:

• ‘Rustdruk’ in de vagina -29%
• Kracht van de bekkenbodem - 54%
• Uithoudingsvermogen - 53%

Dit onderzoek liet ook duidelijk zien dat vrouwen die droog waren, significant meer kracht en uithoudingsvermogen van hun bekkenbodemspieren hadden dan moeders die incontinent waren. Deze vrouwen werden na dit onderzoek nog eens getest toen ze 12 maanden postpartum waren: hierbij lieten ze allemaal nog steeds een afname op alle 3 de punten van de meting zien.

🪡 Goed om te weten: ook na een scheur of knip, dus letterlijke schade aan je bekkenbodem(spieren), waren de meeste vrouwen zijn nog steeds in staat om hun bekkenbodem correct aan te spannen. Dus je kunt prima starten met bekkenbodemtraining!

Conclusie

Zwangerschappen en bevallingen, chronisch hoesten, obstipatie, overgewicht, roken leeftijd of extreme zware gewichten liften kunnen de oorzaak zijn van stress urine-incontinentie. Maar, ook erfelijkheid kan een rol spelen.

Poeh, taai artikeltje dit? 😅 Maar je weet nu wél waarom je eerder wél continent was en waardoor je het mogelijk nu (tijdelijk) niet meer bent — en dat je er iets aan kunt doen.

📚 In de volgende blog lees je een compleet stappenplan voor bekkenbodemtraining bij urineverlies na de bevalling! >>>

Veelgestelde vragen

Gaat stress-incontinentie vanzelf over?
Bij veel vrouwen nemen klachten in de eerste weken/maanden af — maar sneller en duurzamer met gerichte training. Blijven klachten > 6–12 weken of verergeren ze? Laat je beoordelen door een bekkenfysiotherapeut.

Is mijn bekkenbodem “te slap”?
Dat kán, maar soms is hij juist te gespannen en werkt de timing/ontspanning niet goed. Herken je moeite met loslaten of (pijn)spanning? Begin dan met ontspanning + ademhaling, dán pas kracht. Hierover lees je meer in de volgende blog.

Kan een té gespannen bekkenbodem óók urineverlies geven?
Ja. Overmatige spanning blokkeert de automatische reactie bij drukmomenten (hoesten/niezen), waardoor je tóch lekt. Focus eerst op ontspannen/ademen, daarna pas opbouwen in kracht & coördinatie (met begeleiding waar nodig).

Mag ik sporten?
Ja, maar op maat. Bouw impact en buikdruk geleidelijk op. Leer eerst timing, ademhaling, kracht & uithoudingsvermogen van je bekkenbodem, dán pas zwaarder of explosiever werk (hardlopen/springen).

Helpen alleen “knijp”-oefeningen?
Alleen knijpen is zelden genoeg. Je hebt coördinatie, timing, kracht én uithouding nodig, plus drukregulatie (blazen op inspanning). Integreer het vervolgens in je dagelijkse beweging en sport. Zie de volgende blog.

BRONNEN >>>