Een diastase

Wat is een diastase? Wanneer de afstand tussen de twee rechte buikspieren wijder is dan normaal wordt dit een diastase genoemd. Lees hier alles over een diastase.

Wat is een diastase?

Je hebt de term diastase in ‘zwangerschaps- en jongemoederwereld’ vast wel eens voorbij horen komen. Ik leg je hier uit wat dit precies is en wat je er zelf aan kunt doen!

Je rechte buikspieren, je ‘six-pack’ zijn in het midden d.m.v. een bindweefsel-peesplaat met elkaar verbonden; de linea alba. Linea alba betekent letterlijk 'witte lijn'. Deze witte lijn loopt vanaf je borstbeen naar helemaal naar beneden tot je schaambeen, zie de afbeelding hieronder.

De linea alba is normaal gesproken ongeveer 7-20 mm breed. Wanneer de afstand tussen de 2 rechte buikspieren wijder is, wordt dit een diastase genoemd; de linea alba is dan overrekt.

Hoe de meeste jonge moeders merken dat ze een diastase hebben: tijdens het aanspannen van je rechte buikspieren zie je een tuutje op het midden van je buik! En wanneer je met je vingers in de linea alba voelt, voelt dit vaak week. Kan best even naar zijn om hieraan te voelen...!

Belangrijk om te weten: er is bij een diastase dus meer ruimte, maar ook meer diepte te voelen tussen je rechte buikspieren. 

"Bindweefsel is weefsel wat ín en als een soort vlies óm alle spieren (maar ook organen, botten, zenuwen en gewrichten) in je lichaam zit. Dit bindweefsel zorgt ervoor dat je spieren veerkrachtig en sterk zijn. Ook zorgt dit bindweefsel voor krachtoverdracht."

Hoe ontstaat een diastase?

Hormonaal

1. Door de hormonale veranderingen in de zwangerschap verweekt deze verbinding. Je kunt dit een beetje voorstellen alsof je een stuk kauwgom oprekt; de kauwgom zit nog wel aan elkaar, maar is uitgerekt en een dunne sliert geworden.
2. Door toename van het hormoon relaxine worden de spieren 'slomer' (≠ slapper), de spanning in de spier is verlaagd. Hierdoor neemt de 'actieve stabiliteit' van de buikspieren af en dan wordt snel bewegen (of het ‘corrigeren’ van je romp) moeilijker en kost meer energie.
   
   

Toename mechanische belasting

Door de groei van je baby, de placenta en de baarmoeder ontstaat er ook rek op je (rechte) buikspieren, vooral na de 6e maand. Het tuutje of de punt op je buik heb je waarschijnlijk de laatste weken van de zwangerschap wel gezien wanneer je van de bank omhoog wilde komen; dit is een diastase. Dit zie je meestal vooral boven de navel.

✅ Maar wees gerust, het is een natuurlijk verschijnsel; je kindje moest kunnen groeien! 100% Van de zwangeren heeft bij 35 weken zwangerschap een diastase.
Maar... 40% Van de vrouwen heeft dit 6 maanden na de bevalling nog en 30% nog na 1 jaar...

Het is nog niet heel duidelijk welke vrouwen een groter risico hebben op het krijgen van een diastase. Dus bijvoorbeeld een hele grote buik tijdens de zwangerschap, een hoog BMI, een keizersnede of zelf hypermobiel zijn, blijkt geen risicofactor te zijn voor een diastase...

🔶 We weten wél dat het doen van de juiste training kan helpen!

Overige oorzaken

Wist je dat niet alleen zwangerschap een diastase kan veroorzaken? Ook fors overgewicht of vaak en veel buikdruk maken (bv. zware krachttraining doen met een inadequate techniek, een blaasinstrument bespelen of veel hoesten bij een longaandoening), kunnen leiden tot een diastase.

Vanuit de romp wordt dan de druk in de buik vooral op de buikwand en bekkenbodem naar buiten geduwd.

Buikdruk die niet goed opgevangen wordt, zet druk op de buikwand aan de voorkant en de bekkenbodem naar beneden.
Tot slot bestaan er uiteraard ook gewoon verschillen tussen mensen in anatomie en wordt de één eenvoudigweg met meer ruimte tussen de buikspieren geboren dan de ander.

Hoe ziet een diastase eruit?

Hieronder zie je 2 voorbeelden van een diastase.
Je ziet bij beide vrouwen dat de hele buikwand bij het uitvoeren van de crunchbeweging opbolt en er een 'tuut' op de buik ontstaat en wanneer je hierin voelt, voel je nog geen stevige linea alba. Dit is een diastase.

Voorbeeld 1: Op de eerste foto's zie je een vrouw die vijf weken geleden is bevallen (dit wordt vijf weken 'postpartum' genoemd)., van haar derde kindje. Ze heeft na beide zwangerschappen nooit bewust aandacht gehad voor het herstel van haar buikwand. Ze had in haar zwangerschappen bekken- en lage rugklachten, deze bleven bestaan na de bevallingen. En ze vond dat ze een 'rare tuut' op haar baar had...

Foto 1: hier ligt ze stil.
Foto 2: tijdens optillen van haar hoofd (het maken van een crunch). Je ziet een tuutje op de buik ontstaan. Dit is een diastase.

Poging 1: ze spant eigenlijk haar dwarse buikspier nog niet goed aan waardoor je nog een beetje een tuutje ziet ontstaan.
Poging 2: mooie aanspanning van haar diepe systeem: geen tuutje. En geen tuutje betekent geen onnodige rek/stretch op de nog kwetsbare linea alba zo kort na de bevalling.

Voorbeeld 2: Deze moeder is vijf weken postpartum. Zij was ontzettend fit en sportief voor en tijdens haar zwangerschap. Ze heeft haar kindje ruim overtijd gedragen en had een vrij grote buik aan het einde van haar zwangerschap. Ze is bevallen middels een keizersnede. Na haar bevalling ervaarde ze erg weinig controle en krach tin haar romp en zag ze een tuut op haar buik die erg week voelde.  

.

➡️ Beide jonge moeders bevinden zich helemaal aan het begin van hun (natuurlijke) herstelperiode en kunnen door de juiste training dit natuurlijke herstel optimaal gaan ondersteunen! 

Is een diastase erg?

Een diastase op zichzelf is niet erg, de klachten van een diastase kunnen alleen wel erg vervelend zijn...

Zo kan er sprake zijn van:

• Een opgezette ‘zwanger-ogende’ buik, het is echt niet leuk om gefeliciteerd te worden met een zwangerschap waarvan je al bevallen bent..... - 6 maanden geleden-😓
• Lage rug- en bekkenklachten
• Bekkenbodemklachten
• Obstipatie
• Pijn rond de navel en/of een navelbreuk
• Problemen met helemaal doorademen

Onderzoek van een diastase

😃 💜 Omdat ik weg wil blijven van oppervlakkige informatie waar alle nuance mist, en simpele testjes voor de diastase die je overal online kunt vinden, heb ik een uitgebreide video gemaakt waarmee je zelf kunt testen of je een diastase hebt. En wil je daarna meteen aan de slag gaan met veilige basisoefeningen?
Meld je dan hier gemakkelijk en snel aan voor het GRATIS 6-weeks herstelprogramma van Bevallen&Door met de video De DiastaseChecker en een aantal oefenprogramma's!

Maar een bekkenfysiotherapeut (of sportfysiotherapeut) met aanvullende scholing én wanneer ze werkt met echografie is écht de aangewezen persoon om echt goed naar je diastase te laten kijken!

Zij kijkt o.a. naar je houding, je wervelkolom wordt op mobiliteit getest, de spierkracht van de spieren van je romp en billen wordt getest. Zij meet de afstand tussen de rechte buikspieren met de echo.

Daarnaast is het erg belangrijk hóé de diastase voelt. De afstand tussen de rechte buikspieren is maar 1 deel van de diastase. Maar hoe stevig de linea alba voelt, is zeker, zo niet - belangrijker! Je linea alba wordt dan van boven naar beneden gevoeld en beoordeeld op stevigheid. Dit ga je dan zelf ook leren.

Met de echo kunnen ook goed je andere buikspieren bekeken worden. De verhouding tussen deze spieren wordt in beeld gebracht.

En wellicht het meest handige van het meekijken met echo: er wordt gekeken naar je dwarse buikspieren. Deze spier speelt namelijk een sleutelrol in het herstel van een diastase:
🔑 of je deze bewust/vrijwillig aan kunt spannen
🔑 of deze automatisch actief is tijdens 'de auto curl-up task'
🔑 of je deze bewust tijdens een curl-up oefening kunt inzetten -> en hoe de spanning van je linea alba dan voelt.

"Je dwarse buikspieren zijn onderdeel van je core."

Herstel van een diastase

Nog niet heel lang wordt er meer onderzoek naar de diastase gedaan. Onder andere Dianne Lee heeft belangrijk onderzoek gedaan naar de diagnostiek en behandeling van diastasis recti abdominis.

✅ Dit onderzoek heeft aangetoond dat bij training de nadruk niet zo zeer moet liggen op het weer helemaal bij elkaar krijgen van de rechte buikspieren, zoals altijd werd gedacht, maar op het creëren van spanning in de linea alba. Dán heb je een stevige buikwand waarmee je kracht kunt leveren, en waar géén tuutje op te zien is!

Als je gaat kijken naar het letterlijke herstel in de linea alba na de zwangerschap wordt het volgende duidelijk...

Een aantal weken na de bevalling wordt je collagene weefsel wat door de zwangerschap flink opgestretcht is, steeds weer wat sterker.

Dat komt omdat de zwangerschapshormonen verdwenen zijn, je kindje nu óp je buik ligt waardoor je buik weer wat platter is en er geen ontzettende rek meer op je linea alba (en de rest van de structuren van je buikwand) is.
➡️ Hierdoor kan je weefsel zich weer 'aanpassen' aan de nieuwe situatie. Dit aanpassen wordt remodellering genoemd; het houdt in dat de collageenvezels in de overrekte linea alba zich onderling weer beter en sterker met elkaar gaan verbinden zodat ze uiteindelijk weer een steviger netwerk vormen!

"Wist je dat de optimale treksterkte van je linea alba pas na 300-500 dagen bereikt is?
Je herstel gaat dus nog een hele lange tijd door, en je kunt dus nog heel lang verbetering verwachten, vooral wanneer je dit ondersteunt met het doen van juiste training!"

👑 Tijdens een keizersnede zijn je rechte buikspieren onder je navel sowieso uit elkaar geschoven om bij de baarmoeder te komen, dus extra kwetsbaar en mag wat extra aandacht van je krijgen tijdens het herstel.

Juist omdat het weefsel nog zo in het beginstadium van het herstel is, kan het weefsel zich goed aanpassen, het is nog wel kwetsbaar.

>> MAAR: weefsel wordt stérker als je er op een goede manier kracht op uitoefent. Het weefsel past zich namelijk aan, aan wat jij ervan vraagt. Het is dus juist goed dat je met de juiste oefeningen die linea alba ‘belast’ voor de aanmaak van sterk collageen weefsel!

🔑 Mede uit onderzoek gedaan door Dianne Lee blijkt, dat het aanspannen van je dwarse buikspieren tijdens het trainen (van je buikspieren) een mooie opspanning op je linea alba geeft! Met de echo zie je deze letterlijke op-spanning zelfs, heel cool!
✅ Het bewust en juist aanspannen van je dwarse buikspieren speelt dus een sleutelrol in het herstel van je linea alba! Check!

In deze afbeelding zie je een echobeeld van A. de linea alba in rust, B. tijdens een crunchbeweging zonder aanspanning van de dwarse buikspier (TrA = m. Transversus Abdominis) (hierbij is de linea alba een beetje 'verfrommeld' er is geen spanning voelbaar tussen de 2 rechte buikspieren C. ✅ tijdens een crunchbeweging mét aanspanning van de dwarse buikspier ( ➡️ hierdoor is de linea alba mooi op spanning (opgespannen) = dus geen gleufje of tuutje te zien. En deze opspanning zorgt voor remodellering van het weefsel, lees: het uiteindelijk weer stevig worden van de linea alba 🙌🏻).

😃 In het herstelprogramma van Bevallen&Door krijgt je 9 maanden training voor optimaal herstel van je diastase. Maar je leert ook hoe je met een diastase veilig een crunchbeweging maakt. Die voer je zo vaak in in je dagelijks leven, dan kun je dat maar beter goed doen! Je krijgt ook info over wanneer het verstandig is om met een diastase extra persoonlijke hulp te zoeken.

Hieronder zie je hoe het herstel van een diastase na de bevalling gaat verlopen. Van een brede en zwakke linea alba, naar uiteindelijk weer een goede stevig verbinding!

JUIST trainen dus!

Wanneer je gaat trainen met een diastase ga je o.a. de nadruk leggen op:

• Normaliseren van je ademhalingspatroon, voor activeren van de juiste buikspieren en bekkenbodem
• Leren hoe je je dwarse buikspieren juist aanspant om op een goede manier spanning op de linea alba krijgt voor aanmaak van sterk collageen tussen je rechte buikspieren.
• Leren hoe je dit zelf kunt controleren
• Leren hoe je je buikdruk optimaal reguleert
• Het aanleren van de juiste lichaamshouding
• Je hele buikwand (en lichaam!) trainen en echt versterken (=LOAD!). En zeker ook je rechte buikspieren!

Wil jij jouw buik (met diastase) na de bevalling ook weer verantwoord gaan trainen? Kijk eens naar het online herstelprogramma van Bevallen&Door 💪🏻😃

Update: 11-4-2023

Bronnen

• LA Werner, Diastasis Recti Abdominis-diagnosis, Risk Factors, Effect on Musculoskeletal Function, Framework for Treatment and Implications for the Pelvic Floor, Current Women’s Health Reviews, 2019, 15, 86-101
• S. Dufour et al, Establishing Expert-Based Recommendations for the Conservative Management of Pregnancy-Related Diastasis Rectus Abdominis: A Delphi Consensus Study, Section on Women’s Health, American Physical Therapy Association, 2019
• LF Aparicio et all, Self-reported   symptoms  in  women   with  diastasis  rectus   abdominis: A  systematic  review, J   Gynecol  Obstet  Hum   Reprod  50  (2021)
• Sperstad, J. B., Tennfjord, M. K., Hilde, G., Ellström-Engh, M., & Bø, K. (2016). Diastasis recti abdominis during pregnancy and 12 months after childbirth: Prevalence, risk factors and report of lumbopelvic pain. British Journal of Sports Medicine, 50(17), 1092–1096. https://doi.org/10.1136/bjsports-2016-096065
• Het boek Diastasis Rectus Abdominis, A Clinical Guide for Those Who Are Split Down the Middle. Diane Lee.

Hier vind je alle bronnen die gebruikt zijn.